Veel gestelde vragen over psychosociale arbeidsbelasting en vertrouwenspersoon (2024)

Wat zijn de voordelen van een vertrouwenspersoon?

Een slachtoffer kan, zonder dat iemand het weet en zonder dat de vertrouwenspersoon in actie komt, een moeilijke situatie bespreken. Dat alleen al kan stress verminderen. Door voor slachtoffers de drempel te verlagen over hun problemen te praten, werkt u aan een goede werksfeer en houdt u uw mensen duurzaam inzetbaar.

Wat zijn de taken van de vertrouwenspersoon?

De taken zijn onder te verdelen in vier hoofdthema's:

• Opvang en begeleiding van werknemers die last hebben van ongewenste omgangsvormen.
• Het analyseren van voorvallen, het adviseren hierover en het doorverwijzen naar professionele hulpverleners.
• Voorlichten en informeren van werknemers over de werkwijze van de vertrouwenspersoon.
• Advies geven aan het management over het voorkomen van ongewenst gedrag.

Bij een externe vertrouwenspersoon kan ook de werkgever advies vragen over wat te doen bij ongewenst gedrag. De vertrouwenspersoon kan dan adviseren over de te nemen vervolgstappen. De vertrouwenspersoon helpt de medewerker om te gaan met het ongewenste gedrag. Hij biedt een luisterend oor en helpt het probleem bespreekbaar te maken binnen de organisatie.

Wat mag een vertrouwenspersoon?

De taken van de vertrouwenspersoon zijn niet eenvoudig: deze zijn onder meer het opvangen, begeleiden en ondersteunen van ‘klagende’ werknemers, het analyseren van voorvallen, het adviseren hierover en de verwijzing naar professionele hulpverleners. Duidelijk is dat het in alle gevallen gaat om delicate kwesties die op een juiste manier moeten worden opgelost. De vertrouwenspersoon behandelt alle hulpvragen in strikte vertrouwelijkheid. Elke actie wordt slechts ondernomen wanneer de melder daarmee instemt.

De bevoegdheden van de vertrouwenspersoon zijn van groot belang voor het onafhankelijk uitvoeren van de functie. Vaak worden ze opgenomen in de functieomschrijving en/of het contract tussen het bedrijf en de externe vertrouwenspersoon:

1. De vertrouwenspersoon heeft de bevoegdheid om gesprekken te voeren.
2. Hij kan externe deskundigen raadplegen, zoals een externe, gecertificeerde vertrouwenspersoon.
3. Hij mag de werknemer doorverwijzen naar een andere (externe) vertrouwenspersoon.
4. Hij mag de directie gevraagd en ongevraagd advies geven over eventuele patronen die hij ziet.
5. Hij heeft geheimhouding, maar als een zaak voor de rechter komt, moet hij wel openheid van zaken geven.

Behandelt een vertrouwenspersoon ook officiële klachten?

Nee, de vertrouwenspersoon behandelt geen officiële klachten. Dat doet de klachtencommissie.

Wanneer naar een vertrouwenspersoon?

Een slachtoffer van ongewenste omgangsvormen, zoals pesten, agressie of discriminatie, kan voor advies en begeleiding terecht bij de vertrouwenspersoon. Alles wat zij bespreken, valt onder het beroepsgeheim en is vertrouwelijk. Aangezien het voor slachtoffers lastig kan zijn open te praten over wat ze hebben meegemaakt, werkt een vertrouwenspersoon drempelverlagend. De stap om het ongewenste gedrag te bespreken met een onafhankelijk, vertrouwelijk persoon, is vaak kleiner dan met bijvoorbeeld een leidinggevende.

Is de vertrouwenspersoon er ook voor psychische klachten, privéproblemen of arbeidsconflicten?

De vertrouwenspersoon is er voor de ongewenste omgangsvormen en het grensoverschrijdende gedrag waar psychosociale arbeidsbelasting (PSA) over gaat. Komt er echter iemand met een ander type probleem, dan kan het beter zijn door te verwijzen naar bijvoorbeeld de huisarts of bedrijfsarts. Zij kunnen vervolgens weer doorverwijzen naar een bedrijfsmaatschappelijk werker of psycholoog.

Wat kan een vertrouwenspersoon doen bij een arbeidsconflict?

Vaak biedt een vertrouwenspersoon in eerste instantie een luisterend oor. Samen met het slachtoffer wordt gekeken of er sprake is van ongewenst gedrag. Vaak is er bij een arbeidsconflict meer aan de hand. Een vertrouwenspersoon kan dan verwijzen naar een bedrijfsmaatschappelijk werker, bemiddelaar of mediator.

Wat moet een goede vertrouwenspersoon kunnen?

Bij de functie van vertrouwenspersoon komen een paar kernkwaliteiten altijd van pas: integer, onafhankelijk, rijk aan levenservaring, toegankelijk, empathisch, luistervaardig, onpartijdig en het vertrouwen hebben van betrokkenen. Kennis van de materie is natuurlijk van belang, daar kan een cursus bij helpen.

Meer informatie over de training Vertrouwenspersoon

Wie mag vertrouwenspersoon zijn?

In principe kan iedere medewerker vertrouwenspersoon zijn. Minimaal MBO+ niveau wordt aangeraden.

Wie mag geen vertrouwenspersoon zijn?

Het is niet verstandig om als werkgever vertrouwenspersoon te zijn. Dit kan conflicten in de werkzaamheden tot gevolg hebben. Dit geldt overigens ook voor ‘dubbele petten’ als juristen, leidinggevenden, HR-managers en zelfs de leden van de medezeggenschap.

Heeft de vertrouwenspersoon geheimhoudingsplicht?

Ja, een vertrouwenspersoon heeft geheimhoudingsplicht. Hij heeft echter geen verschoningsrecht zoals artsen, advocaten of journalisten. Mocht een zaak bij de rechter komen, kan deze dwingen de vertrouwenspersoon te vertellen wat er tijdens de gesprekken is besproken.

Mag een vertrouwenspersoon mee naar een functioneringsgesprek?

Een werknemer kan de vertrouwenspersoon meenemen naar een gesprek met zijn manager, maar dat is dan géén functioneringsgesprek.